Libroj

Matematika inspiro, sed mallerta satiro

Mi aŭdis pri ĉi tiu romano jam antaŭ longe, verŝajne ĉar Martin Gardner, aŭ alia aŭtoro pri distra matematiko, menciis ĝin. La rakontanto de la romano estas kvadrato, loĝanto de dudimensia mondo, „Platlando”. Tiu kvadrato tamen spertas, vizie aŭ vizite, mondojn kun aliaj nombroj de dimensioj: nian propran tridimensian mondon, kiun li nomas „Spacolando”, kaj al kies loĝantoj la romano estas adresita; la unudimensian „Linilandon”; kaj li vojaĝas „eĉ al la regno de Punktlando, la Abismo de Neniu Dimensio”. Poste li konjektas la ekziston de „lando de Kvar Dimensioj”, kaj landoj kun eĉ pli multaj dimensioj. Sed la tridimensia Sfero, al kiu li prezentas siajn konjektojn, koleriĝas kaj reĵetas lin en la dudimensian mondon.

La koncepto ŝajnas amuza, kaj oni facile komprenas, kiel ĝi plaĉas al matematikistoj, sed kiel oni faris tutan romanon el tia koncepto? Nu, ĉefe per multaj detaloj pri la vivo en Platlando, ekzemple pri la diversaj sociaj klasoj, kiuj havas diversajn nombrojn de lateroj, de la triangulaj metiistoj kaj soldatoj ĝis la multflankaj nobeloj kaj la plej alta kasto, la cirkloj, kiuj estas pastroj. Dume la virinoj estas nur rektaj linioj, kaj danĝeraj pro sia akreco. Estas ĉapitroj ankaŭ pri „niaj metodoj rekoni unu la alian”, ekzemple per „sentado” (estu „palpado”), kaj „rekonado per vidado”, malfacila sed nobla arto. Multaj tiaj teknikaĵoj estas klarigitaj per diagramoj en la libro.

La cetero de la artikolo estas konsultebla en la sekcio por abonantoj.

Edwin Abbott Abbott: Platlando: romano de multaj dimensioj. Tr. Hu Shenghao. Eld. Libera, 2022. 146 paĝoj. ISBN 978-1-4716-5385-8.