Ekonomio

FRANCIO

Ŝtelo iĝas kutimo

Estis kalkulite, ke en la jaro 2007 la kosto de ŝteloj en grandaj ĉiovendejoj atingis 4,6 miliardojn da eŭroj, tio estas 200 eŭrojn jare por ĉiu familio!

Multaj preterkonsideras la biskvitojn, kiujn infanoj aŭ patrinoj prenas se ili malsatas dum la aĉetado, aŭ trinkaĵojn, aŭ bonbonojn, ĉar „tio ne estas ŝtelo, tio estas bagatelaĵo”. Evidente la franca proverbo „kiu ŝtelas ovon, ŝtelas bovon” ne plu aktualas! Profesiuloj scias, ke 1,3 % de la vendista profito estas forrabita; ekzemple ĉe Leclerc [leklér] la profito estas 3-4 %.

Kio malaperas? Ne necesaj manĝaĵoj aŭ nepraĵoj, eĉ se de tempo al tempo ĉeftitoloj de gazetoj konsternas kaj protestas pro arestado de patrino, kiu ŝtelis por nutri siajn infanojn. Ne, malaperas aĵoj kun tre videbla nomo de fama firmao; ekzemple ŝminkaĵoj, vestaĵoj, sakoj, aŭdvida aŭ sona materialo. Ju pli granda la vendejo, des pli grandaj la ŝteloj. Malgraŭ gardistoj kaj kameraoj aŭ alimaniera kontrolado malfacilas tion eviti. La perdo koncernas ne la produktintojn kaj fabrikintojn, kiuj fojfoje gajnas 40 %, ĉar ĉiuokaze ili estis jam pagitaj, sed suferas la ĉiovendisto.

Kion fari? Se la aĵo estas tro ofte ŝtelita, eblas protekti ĝin, ekzemple metante ĝin en ŝrankon. Sed tiam oni konstatas, ke ĝi ne plu vendiĝas, ĉar aĉetanto kutimas memservi sin kaj ne pretas alvoki vendiston por malfermi la ŝrankon. Protekteblo ŝajnas esti nevidebla kontraŭŝtela protektilo, enmetita de la produktanto mem dum la fabrikado aŭ enpakado kaj detektebla ĉe la kaso aŭ la foriro. Tiu solvo kontentigus ankaŭ asociojn pri homaj rajtoj, kiuj regule protestas kontraŭ spionado per kameraoj.