Leteroj

Casals hispanigita

Konsternis min legi en la recenzo de Sen Rodin (MONATO 2007/6, p. 22) la nomon de la fama violonĉelisto Pau Casals [paŭ kazals] hispanigita. Pau Casals naskiĝis en El Vendrell (Katalunio) la 29an de decembro de 1876 kaj estis unu el la plej bonaj violonĉelistoj de la 20a jarcento.

Krom muzikisto, la famkonata violonĉelisto estis paca homo. En 1933 li rifuzis ludi en la filharmonio de Berlino pro la regado de Adolf Hitler kaj pro la persekutoj de lia nazia reĝimo. Unu jaron poste estis inaŭgurita en Barcelono la avenuo Pau Casals. En 1939, kiam la armeo de la generalo Franco prenis Barcelonon, li ekziliĝis en Parizo, kaj en 1940, pro invado de la germana armeo, li forfuĝis en Amerikon. Dum la tuta diktaturo de Franco li helpadis ekzilitajn hispanojn. Dum sia tuta vivo, Pau Casals konstante agadis favore al paco, al justeco, al libereco kaj al sia lando Katalunio.

Kiam en 1971 U Thant, ĝenerala direktoro de Unuiĝintaj Nacioj, donis al li la Medalon de la Paco, Casals diris: „Tio ĉi estas la plej granda honoro, kiun mi ricevis en mia vivo. Paco ĉiam estas mia plej granda zorgo. Jam dum mia infaneco mi lernis ĝin ami [...]. Permesu al mi diri ion al vi. Mi estas kataluno, ano de nuntempa provinco de Hispanio. Sed kio estis Katalunio? Katalunio estis la plej granda lando en la mondo. Katalunio havis la unuan parlamenton longe antaŭ ol Anglio. Katalunio havis la komencon de Unuiĝintaj Nacioj. Ĉiuj aŭtoritatoj de Katalunio kunvenis dum la 11a jarcento en franca urbo – tiutempe kataluna – por priparoli pacon [...]. Jen kio estis Katalunio.” Tiuj ĉi paroloj de Pau Casals estas spekteblaj en Youtube pere de la ligilo youtube.com/watch?v=AKlkO3Tt3Kw.

Pau Casals estas por la katalunoj ne nur unu el la plej grandaj muzikistoj de nia tempo, sed ankaŭ elstara kontraŭfaŝisto, pacbatalanto kaj defendanto de la rajtoj de la kataluna popolo. Unu el la plej grandaj petoj de la katalunoj estas respekti la katalunecon de lia nomo, ofta peto ĝis nun ĉiam ignorita.