MONATO

Politiko

OPINIO

Bezonata: nova ordo paca

Post malkonstruo de Sovetio kaj malfondo de la Varsovia Traktato oni logike atendis nuligon de Nord-Atlantika Traktat-Organizaĵo (NATO). Dum jardekoj oni pravigis ĝin kiel reagon al la sovetia danĝero.

Sed kio okazis? Anstataŭ ĝin likvidi, oni ĝin fortigis. NATO proprigis al si la rajton interveni en iu ajn parto de la mondo kaj tiel transprenis la devojn de Unuiĝintaj Nacioj (UN). Tion indikas, ekzemple, la milito kontraŭ Jugoslavio sen mandato de la Sekureca Konsilio de UN kaj kontraŭ ties ĉarto. La registaroj de la NATO-landoj kaj precipe Usono tiel plistreĉis la situacion en Jugoslavio kaj instigis interpopolan militon cele al malkonstruo de la lando. Kroman ekzemplon liveras la atako kontraŭ Afganio, kiu lezis bazajn humanajn principojn, inkluzive de la vivoj de civitanoj kaj de militkaptitoj. Suferis ankaŭ la landa infrastrukturo.

Kosmaj armiloj

Tro fortas la influo de Usono rilate NATO-n, kiu fariĝis ilo por altrudi usonajn celojn. Samtempe aliaj landoj, inkluzive de tiuj en Eŭropo, riskas esti entirataj en novan armadon por servi al usona politiko: dume tamen kaj Usono kaj ĝiaj aliancanoj finance elĉerpiĝos. Certe la nuna monda armado, por ne paroli pri novaj kaj multekostaj kosmaj armiloj, pleje minacas tergloban sekurecon.

Eŭropo bezonas ion alian. Ĝi bezonas certigi pacon en sia kontinento kaj konstrui pacajn rilatojn kun aliaj nacioj. Tion ne povas fari agresema alianco, kiu dubigas la rolon de UN. Por Eŭropo kaj ĝiaj ŝtatoj estas vivgrave konservi suverenecon, inkluzive de la povo decidi pri propraj aferoj kaj sin defendi, antaŭ ol eniri novajn militajn aventurojn. Nepras nova ordo en Eŭropo bazita sur egaleco kaj digno kaj sin apoganta sur eventuale reformita UN.

Josef MENDL/pg

Indekso
Aboni al MONATO
Flandra Esperanto-Ligo (FEL)
Lasta adapto de tiu ĉi paĝo: junio 2019